تصويب تشکيل «سازمان ملي هوش مصنوعي» توسط مجلس شوراي اسلامي، گامي مهم در جهت ساماندهي زيست‌بوم هوش مصنوعي در ايران است. اما اين اقدام، اگرچه در ظاهر مترقي و آينده‌نگرانه به نظر مي‌رسد، در عمل با چالش‌هايي بنيادين مواجه است که بدون توجه به آن‌ها، اين سازمان نيز ممکن است به سرنوشت نهادهاي موازي، ناکارآمد و بي‌اثر دچار شود.

نشست اخير فراکسيون هوش مصنوعي مجلس شوراي اسلامي، با محوريت حکمراني داده، بار ديگر شکاف عميق ميان قانون‌گذاري و اجرا در حوزه فناوري‌هاي نوين را آشکار کرد. در حالي که اسناد بالادستي و برنامه‌هاي توسعه‌اي کشور، به‌ويژه برنامه هفتم، به‌صراحت بر ضرورت حکمراني داده‌محور تأکيد دارند، فقدان اراده اجرايي و مقاومت ساختاري در برابر شفافيت، مسير تحقق اين هدف را مسدود کرده است.

در جهاني که هوش مصنوعي به‌سرعت در حال تبديل شدن به زيرساخت اصلي اقتصاد، امنيت و حکمراني است، ايران نيز در تلاش است تا جايگاه خود را در اين رقابت فناورانه تثبيت کند. گزارش اخير مرکز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي، تصويري جامع از ظرفيت‌ها، چالش‌ها و چشم‌اندازهاي توسعه هوش مصنوعي در کشور ارائه مي‌دهد. اما پرسش کليدي اين است: آيا ايران با ساختار فعلي ، مي‌تواند از اين فرصت تاريخي بهره‌برداري کند؟

اظهارات اخير «اسرائيل کاتز»، وزير دفاع رژيم صهيونيستي، نه صرفاً يک موضع‌گيري نظامي بلکه بيانيه‌اي راهبردي براي بازتعريف نظم ژئوپليتيکي خاورميانه است. او با لحني آشکار و تهديدآميز اعلام مي‌کند که «خاورميانه جديد آغاز شده» و اسرائيل آماده است تا با هر بازيگري که در مسيرش قرار گيرد، فارغ از اندازه و قدرت، برخورد کند. اين مواضع، در کنار حمله مستقيم به قطر و تهديد به نابودي کامل غزه، نشان‌دهنده عبور اسرائيل از سياست‌هاي بازدارنده به سمت راهبردهاي تهاجمي و پيش‌دستانه است.

در تحولي کم‌سابقه، گزارش‌ها حاکي از آن است که نشست امنيتي ميان سوريه و اسرائيل قرار است به‌زودي در باکو، پايتخت آذربايجان برگزار شود. اين نشست، که با ميانجي‌گري ايالات متحده و حضور مقامات بلندپايه دو کشور همراه خواهد بود، مي‌تواند نقطه عطفي در روابط پرتنش دمشق و تل‌آويو باشد. اما آنچه اين تحولات را از منظر ژئوپليتيک براي ايران حساس مي‌سازد، نه فقط احتمال نزديکي سوريه و اسرائيل، بلکه مفاد توافق پيشنهادي اسرائيل و پيامدهاي آن براي محور مقاومت است.

پژوهش راهبردي نقش حياتي در توسعه رويکردهاي کاربردي براي طراحي سياست‌ها و حکمراني ايفا مي‌کند. با هم‌راستا کردن پژوهش با کاربردهاي عملي، مدل‌هاي راهبردي مي‌توانند ديدگاه‌هاي قابل اجرا براي تصميم‌گيرندگان، برنامه‌ريزان و سياست‌گذاران فراهم آورند

پژوهش علمي و کاربردي در امر حکمراني به عنوان يک ابزار کليدي براي تحليل و بهبود فرآيندهاي حکومتي و سياست‌گذاري شناخته مي‌شود.